Voorkom toekomstig verzuim met samenwerking en terugkoppeling

Integrale preventie in de praktijk

Integrale preventie is een waardevol instrument om verzuim terug te dringen. Een instrument dat echter nog veel te weinig ingezet wordt. In Preventie: kostbaar of kostenbesparend deelde arts Evert Visser zijn visie op de kansen die integrale preventie biedt. Hoe pak je dat aan in de praktijk?

Evert, nog even kort, wat is integrale preventie?

“Integrale preventie is het idee dat als alle betrokkenen en specialisten op alle preventieniveaus samenwerken, je veel verzuim kunt voorkomen. Vaak werken mensen binnen hun eigen vakgebied aan een verzuimgerelateerd probleem. De een bekijkt mogelijke risico’s, de volgende bespreekt medische klachten met de werknemer, een ander begeleidt de werknemer in zijn traject. Maar een onderlinge samenwerking is er lang niet altijd – of meestal gewoon niet. Terwijl juist daar zoveel te winnen is.”

Hoe ziet een samenwerking in integrale preventie eruit?

“Ik zie het als een Deming-cirkel met 4 gebieden. Je hebt een nulsituatie, namelijk de werkomstandigheden bij de werkgever. Vervolgens heb je de 3 bekende preventieniveaus: primaire, secundaire en tertiaire preventie. Als je denkt in integrale preventie, zie je niet alleen veel overlap, maar ook mogelijkheden om terug te grijpen op eerdere niveaus en zo verzuim te voorkomen.”

Nulsituatie

De nulsituatie of uitgangssituatie bestaat uit de situatie op de werkvloer. De werkgever is bezig met zijn core business, de werkomstandigheden vloeien daaruit voort.

Preventieve kansen:

• De werkgever heeft zelf een preventiemedewerker aangesteld.

Evert: “De nulsituatie is zo ingericht dat de werkgever zijn product of dienst kan leveren. Maar het bepaalt ook wat de belasting op de werknemers is. Beslissingen die de werkgever neemt, hebben daarmee invloed op het ziekteverzuim.

Stel, de werkgever maakt rode schoenen. De markt vraagt om blauwe schoenen, dus er wordt andere verf ingekocht. Na verloop van tijd krijgen veel werknemers last van een allergische reactie. Dan kun je afwachten tot medewerkers ziek worden en uiteindelijk steeds weer uitstromen, of je kunt je gaan richten op primaire preventie. Ligt het werkelijk aan de verf? En zo ja, hoe kunnen we dat oplossen? Zo kun je onnodig verzuim al in de nulsituatie voorkomen.”

Primaire preventie

In deze fase wil je iets veranderen in de werkomstandigheden voordat de klachten ontstaan. Je brengt de mogelijke risico’s in kaart en gaat na of je het risico kunt wegnemen of werknemers kunt afschermen voor het risico.

Preventieve kansen:

• Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)
• Arbeidshygiënisch werkplekonderzoek
• Veiligheidskundig werkplekonderzoek
• A&O-advies
• PAGO & PMO
• Aanstellingskeuring
• Preventief spreekuur

Evert: “De primaire preventie is een heel belangrijke stap in de integrale preventie. Hier kom je risico’s tegen. Als je die niet wegneemt of de werknemers daarvoor afschermt, weet je dat werknemers in de volgende cirkel zullen belanden, namelijk dat ze zullen gaan uitvallen. Dat ziekteverzuim blijft dan ook ieder jaar terugkomen.

Een werkgever maakt daarom een Plan van Eisen op basis van de RI&E, waarin staat opgenomen wat er moet gebeuren en in welke volgorde. De grootste risico’s die het meeste voorkomen, komen het eerst aan bod. Vervolgens wordt een Plan van Aanpak gemaakt. Vaak zijn dat meerjarenplannen. De arbeidshygiënist of veiligheidskundige ondersteunt de werkgever hierbij.

Deze stap blijft belangrijk in het hele verzuimproces. Want als je later constateert dat mensen uitvallen met gehoorproblemen (secundair niveau) en uiteindelijk daardoor zelfs niet meer terugkeren op de werkvloer (tertiair niveau), dan is het van het grootste belang dat je gaat kijken wat je in de bron kunt veranderen. Dus dat is of in de nulsituatie: kan het apparaat weg? Of in de primaire preventie: kunnen mensen beschermd worden tegen gehoorschade door óf het gehoor te beschermen óf het apparaat af te schermen? Als je voortdurend het hele speelveld bekijkt, ben je integraal bezig.”

Secundaire preventie

In deze fase probeer je problemen op te lossen nadat de klachten zijn ontstaan.

Preventieve kansen:

• Ziekteverzuimbegeleiding
• Diverse keuringen

Evert: “Iedereen is actief bezig met secundaire preventie. Want het is zaak om mensen weer zo snel mogelijk aan de slag te krijgen. Maar kijk je alleen naar de zieke werknemer tegenover je of kun je ook risico’s voorkomen voor de rest van je personeel? Met integrale preventie kun je daarin zoveel winst behalen.

Vergeet niet: ziekteverzuim is voor 90% gedrag. Rugklachten die gebaseerd zijn op verkeerd tillen is ook gedrag. Te lang zitten is gedrag. Het gros van de die gedragsproblemen is gekoppeld aan het werk. Het is daarom heel belangrijk om na te blijven denken en te onderzoeken: waar komen de klachten van de verzuimende medewerker vandaan?

Als je terug kunt gaan naar wat er aan de hand is, kun je problemen voorkomen. Als je weet dat mensen te lang stil zitten, kun je het bedrijf adviseren om meer te rouleren op de werkplek. Als je weet dat mensen klachten krijgen omdat ze verkeerd tillen, kun je preventief voorlichten en/of het proces anders inrichten.

Bij Dokter Jones werken we met specialisten taakdelegatie en casemanagers. Dat geeft meer tijd om te luisteren naar zieke werknemers. Die persoonlijke aandacht betaalt zich op allerlei manieren uit. Een belangrijk onderdeel daarvan is om helder te krijgen wat de oorzaak van de klachten is. Als je die oorzaak eenmaal kent en je beleid daarop aanpast, kun je uitval bij andere werknemers voorkomen én zet je de juiste stappen in de integrale preventie.”

Tertiaire preventie

In deze fase zijn de problemen niet meer op te lossen op de werkplek. De werknemer gaat een re-integratietraject in om elders een passende functie te vinden.

Preventieve kansen:

• Arbeidsdeskundig onderzoek
• Re-integratietraject

Evert: “De laatste stap in preventie is een externe oplossing zoeken. Wanneer de medewerker de belastbaarheid op het werk niet meer aan kan en er geen manier is om binnen het bedrijf een andere, beter passende functie te vinden, is re-integratie elders de enige oplossing.

Vaak bezien werkgevers deze situatie op individueel niveau. Maar als je merkt dat veel mensen uitstromen, is het wel zaak na te denken op welke wijze je dit kunt voorkomen. Kun je eerder in het proces risico’s wegnemen waardoor het niet zover komt? Of, als de uitstroom niet te voorkomen is, bijvoorbeeld bij een oudere arbeidspopulatie en zwaar lichamelijk werk, kun je de uitstroom dan optimaliseren?

Een arbeidsdeskundige kan een inzetbaarheidsprofiel en belastbaarheidsprofiel opstellen waarmee je inzicht krijgt in de achtergrond van de uitstroom. Wanneer je daarop anticipeert, kun je als werkgever stappen zetten om de situatie te voorkomen dan wel te stroomlijnen.”

Hoe implementeer je integrale preventie in je verzuimstrategie?

“Integrale preventie ontstaat eigenlijk als vanzelf zodra je het geheel begrijpt en het belang van de relatie tussen de verschillende niveaus ziet. Je wilt niet achteraan herstellen wat aan het begin voorkomen had kunnen worden. Met terugkoppeling en samenwerking binnen het hele spectrum aan arbo- en verzuimmedewerkers creëer je geheel nieuwe mogelijkheden – en breng je als werkgever je verzuim structureel terug. Zo realiseer je je uiteindelijke doel: een veilige en gezonde werkomgeving voor je werknemers waarin zij duurzaam inzetbaar kunnen zijn.”

Meer weten over Dokter Jones en integrale arbozorg? Volg ons op Linkedin om op de hoogte te blijven!

Evert Visser is als arts verbonden aan Dokter Jones. Samen met een team aan specialisten taakdelegatie levert hij zorg met aandacht. Meer weten over de werkwijze van Dokter Jones? Neem contact op voor meer informatie!